TDK, Türkçe sözlükte yer verdiği 'derin devlet'i şöyle tanımladı: Devletin çıkarlarını gözetip kolladığı öne sürülen, göz önünde olmayan örtülü güç.
'Derin Devlet' sonunda, Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından hazırlanan Türkçe sözlüğe de girdi. Güncel Türkçe Sözlük'e 'andıç' ve 'hayali ihracat' sözcüğünü de ekleyen TDK, 'muzır yayın', 'limuzin', 'yoksulluk belgesi', 'cikcik', 'mail olmak', 'beyaz sayfa açmak' gibi pek çok kelimenin karşılıklarını verdi.
Bulunmayanı bildirin
TDK bünyesinde 2002 yılında kurulan 'Sözlük Bilim ve Uygulama Kolu'nun yürüttüğü 'Türkçe sözlük güncelleştirme' çalışmaları sonucu, bugüne kadar yüzlerce yeni söz sözlüğe alındı. TDK, Güncel Türkçe Sözlük'e yeni eklenen sözleri web sitesinde sıraladı ve vatandaşlara da şu çağrıyı yaptı: 'Sözlüğümüzde bulamadığınız sözleri lütfen Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildiriniz. Gerekli araştırmalar yapıldıktan sonra bu sözler sözlüğe eklenecektir.'
Sözlüğe eklenen sözlerden en dikkat çekeni, ağırlıkla Susurluk sonrası kullanılan ve eski cumhurbaşkanları Süleyman Demirel ile Kenan Evren'in varlığını kabul etmeleriyle güncelleşen 'derin devlet' oldu. Dil alanında tek resmi referans kabul edilen Türkçe Sözlük'teki 'derin devlet' tanımı şöyle: Devletin çıkarlarını gözetip kolladığı öne sürülen, göz önünde olmayan örtülü güç.
Bilin de konuşun
Yakın tarihte en çok tartışılan 'andıç' ve 'hayali ihracat' ile yine Süleyman Demirel'in hem kendisi hem Başbakan Tayyip Erdoğan için uygun gördüğü 'Jakoben' de Türkçe Sözlük'te ilk kez şu karşılıklarıyla yer aldı:
Hayali ihracat: Malları ihraç ediyor gibi göstererek alınan fatura karşılığının vergi iadesini devletten haksız tahsil etme.
Andıç: Bir konuda uyarı ve hatırlatma amacıyla yazılan not.
Jakobenizm: Tepeden inmecilik.
Aslında günlük yaşamda yaygın olarak kullandığımız yüzlerce isim, sıfat, atasözü, deyim ya da bileşik fiil Türkçe Sözlük'e alınarak ölümsüzleşti. İşte, bu sözlerden bazılarının anlamları:
Muzır yayın: Pedagojik açıdan belli bir yaşın altında bulunan çocuklara zararlı olan kitap, gazete, dergi v.b. yayın.
Profiterol: Arasında krema bulunan özel yuvarlak şekilli toplar üzerine sıcak çikolata dökülerek yapılan bir çeşit tatlı.
Cuk oturmak boş kaldı!
Limuzin: Üç sıralı ve dört kapılı lüks, uzun ve geniş otomobil.
Cikcik: Acemi, bir işe yeni başlayan/Beyaz kum midyesi.
Mail olmak: Hayran olmak, vurulmak.
Papaz gibi: Saçı sakalı birbirine karışmış kimse.
Yoksulluk belgesi: Devletin sağladığı maddi ve ayni yardımlardan belli bir ölçüde yararlanmak üzere mahalle muhtarları tarafından düzenlenen ve muhtaç olanlara verilen belge.
Sent: Doların yüzde biri değerinde olan para birimi.
Yalakalık: Yaranmak amacıyla bir veya birkaç kişiye aşırı derecede övgüde bulunma işi.
Angutluk: Ahmaklık, bönlük, sersemlik.
Yıkamaç: Fotokopi makinası veya fotoğraf basma işinde kullanılan yıkama aleti.
Öperken ısırmak: Güleryüz gösterirken, kötülük yapmak.
Enseyi kapamak: Ümitsizliğe kapılmak, karamsarlığa düşmek, çaresiz kalmak.
Cuk oturmak: (Türk Dil Kurumu'nun web sitesinde ilgili bölümde Türkçe sözlüğe alındığı belirtilmekle birlikte, karşılığının ne olduğu verilmiyor)
Başka neler var?
Her hafta yeni sözlerle zenginleştirilen Güncel Türkçe Sözlük'te yeni yer bulduğu açıklanan diğer bazı sözcükler de şöyle:
Abaza peyniri, abdest küpesi, abramak, acele posta, acı pelin, adrenalin, Afyon kaymağı, ağır hasta, ah vah demek, ajan provokatör, akortlamak, alafranga tuvalet, alamerikan, alaturka tuvalet, Amerikansı, âşıklı, aşk eylemek, ayı görmeden bayram etme, ballamak, barlam, başında torbası eksik, bayram gazetesi, berdel, beslenme yetersizliği, bey, beyaz sayfa açmak, borsa komiseri, Bulgarlık, bunakça, Burundili, büyük hanım, çengüçağanak, çocuklamak, çoksatar, dalgalı borçlar, dB (Dubniyum elementinin simgesi), Değirmendere fındığı, dengesiz beslenme, depolitizasyon, diaspora, domates dolması, dudakdeğmez, duran top, erkân kürkü, erkân minderi, etten önce çömleğe düşmek, eylemlilik, fiskos masası fiskos sehpası, gaza gelmek, gelirat, halı saha, hipermarket, iç spiker, iniş takımları, iti ite kırdırmak, iyilikbilmez, kabak dolması, kabalacılık, Kadir Gecesi, kadüklük, kara liste, Kınalı kuzu, kıyıdaş, kızılsöğüt, köpürgen, kulak sadakası, kumrucu, lahana sarması, laklamak, lebdeğmez, masaya oturmak, Meryem Ana, Mustafakemalpaşa tatlısı, müzikçilik, nazlaşma, on milyonluk, otel faresi, oya ağacı, ödeyesiye, övgücü, sövgücü, öz geçmiş, pamuk helvası, paradigma, Siirt battaniyesi, sürmanşet, şah mat, Taoculuk, telefon diplomasisi, Türk kahvesi, uydu kent, virman, ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli, ya devlet başa ya kuzgun leşe, Yakın Şark, yapay dölleme, yel vermek, yerel televizyon, yıkkınlık göstermek, yırtımcı, yuva kavunu.
